Alerjik Rinit

Alerjik Rinit Nedir?

Alerjik rinit, bağışıklık sisteminin belirli alerjenlere karşı aşırı tepki vermesi sonucu ortaya çıkan bir burun rahatsızlığıdır. Halk arasında “saman nezlesi” olarak da bilinir. Alerjik rinit, burun tıkanıklığı, akıntı, hapşırma, kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterir ve genellikle mevsimsel veya yıl boyu süren iki farklı formda görülür.

Alerjik Rinit Türleri

1. Mevsimsel Alerjik Rinit:

   • Genellikle ilkbahar, yaz ve sonbahar aylarında ortaya çıkar ve polen gibi mevsimsel alerjenlere bağlıdır.

2. Perennial (Yıl Boyu Süren) Alerjik Rinit:

   • Toz akarları, küf, hayvan tüyü gibi alerjenlere karşı yıl boyunca devam eder.

Alerjik Rinitin Nedenleri

Alerjik rinit, alerjenlerin burun mukozası ile temas etmesi sonucu bağışıklık sisteminin histamin salınımını artırmasıyla oluşur. Yaygın alerjenler şunlardır:

• Polen
• Ev tozu akarları
• Küf sporları
• Hayvan tüyü ve deri döküntüleri
• Hava kirliliği
• Parfüm ve kimyasal kokular

Alerjik Rinitin Belirtileri

Alerjik rinit belirtileri, alerjene maruz kalma süresine ve vücudun verdiği tepkiye bağlı olarak değişebilir. En yaygın belirtiler şunlardır:

• Sürekli hapşırma
• Burun tıkanıklığı ve akıntısı
• Burun ve gözlerde kaşıntı
• Gözlerde sulanma ve kızarıklık
• Boğazda kaşıntı veya yanma
• Koku ve tat alma duyusunda azalma
• Baş ağrısı ve yorgunluk

Belirtiler mevsimsel alerjik rinitte genellikle kısa süreli iken, yıl boyu süren alerjik rinitte daha uzun süre devam edebilir.

Alerjik Rinitin Tanısı

Alerjik rinit tanısı genellikle bir Kulak Burun Boğaz (KBB) uzmanı tarafından yapılır. Tanı sürecinde kullanılan yöntemler şunlardır:

1. Hastalık Öyküsü:

   • Belirtilerin ne zaman başladığı, ne sıklıkla tekrarlandığı ve alerjenlere maruz kalma durumu değerlendirilir.

2. Fiziksel Muayene:

   • Burun içi muayenesi yapılır ve burun mukozasının durumu incelenir.

3. Alerji Testleri:

   • Deri Prick Testi: Deriye uygulanan alerjenlerle vücudun verdiği reaksiyon ölçülür.
   • Kan Testleri: IgE antikoru seviyesini ölçerek alerjiye neden olan maddeleri belirler.

4. Rinomanometri veya Nazal Endoskopi:

   • Burun tıkanıklığının şiddetini değerlendirmek için kullanılan yöntemlerdir.

Alerjik Rinitin Tedavi Yöntemleri

Alerjik rinit tedavisi, hastanın yaşam kalitesini artırmayı ve alerjik reaksiyonları kontrol altına almayı amaçlar. Tedavi yöntemleri şunlardır:

1. İlaç Tedavisi

• Antihistaminikler:
  Alerjik reaksiyonu engelleyerek hapşırma, burun kaşıntısı ve akıntısını azaltır.
• Kortikosteroid Burun Spreyleri:
  Burun içindeki iltihabı ve şişliği azaltarak tıkanıklığı giderir.
• Dekonjestanlar:
  Burun tıkanıklığını geçici olarak hafifletir, ancak uzun süreli kullanımı önerilmez.
• Lökotrien Reseptör Antagonistleri:
  Astım ve alerjik rinitin birlikte görüldüğü durumlarda kullanılır.

2. Alerjenlerden Kaçınma

• Polen yoğunluğunun yüksek olduğu dönemlerde dışarı çıkmamak.
• Toz akarlarına karşı özel yatak ve yastık kılıfları kullanmak.
• Evcil hayvanları yatak odasından uzak tutmak.
• Hava temizleyiciler ve nemlendiriciler kullanmak.

3. İmmünoterapi (Alerji Aşısı)

• Belirli alerjenlere karşı bağışıklık sistemini desensitize etmek için uygulanır.
• Alerjik rinit semptomlarını uzun vadede azaltabilir.

4. Cerrahi Tedavi

• Alerjik rinitin neden olduğu kronik burun tıkanıklığı durumlarında, burun poliplerinin çıkarılması veya konka küçültme gibi cerrahi müdahaleler gerekebilir.

Alerjik Rinitten Korunma Yolları

Alerjik rinitin tamamen önlenmesi mümkün olmasa da belirtileri hafifletmek için şu önlemleri alabilirsiniz:

1. Polen mevsiminde pencereleri kapalı tutun.
2. Hava filtresi veya temizleyici kullanarak iç mekan havasını iyileştirin.
3. Yatak odasında halı ve perde gibi toz toplayıcı materyalleri azaltın.
4. Düzenli olarak burun yıkama (serum fizyolojik ile) yapın.
5. Sigara ve kimyasal maddelere maruz kalmaktan kaçının.

Alerjik Rinitin Komplikasyonları

Tedavi edilmeyen alerjik rinit, yaşam kalitesini düşürebilir ve başka sağlık sorunlarına yol açabilir:

• Sinüzit: Kronik burun tıkanıklığı, sinüslerin iltihaplanmasına neden olabilir.
• Uyku Bozuklukları: Burun tıkanıklığı horlama ve uyku apnesi gibi problemlere yol açabilir.
• Astım: Alerjik rinitli hastalarda astım gelişme riski daha yüksektir.

Alerjik Rinit Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Alerjik rinit tamamen iyileşir mi?

   • Alerjik rinit genellikle kroniktir, ancak tedavi ile semptomlar kontrol altına alınabilir.

2. Alerjik rinit astıma dönüşebilir mi?

   • Evet, özellikle tedavi edilmediğinde alerjik rinit astım riskini artırabilir.

3. Kortikosteroid burun spreyleri güvenli midir?

   • Uzun süreli kullanımda bile genellikle güvenlidir, ancak doktor gözetiminde kullanılması önerilir.